Hoe bepaal ik de maat waarin ik brei? Hoe kies ik het juiste garen voor mijn breiproject? Hoe kan ik de garensuggestie uit mijn patroon correct vervangen? En hoe bereken ik hoeveel garen ik dan nodig heb? Het zijn vragen waarmee alle breisters wel eens worstelen…
Twijfel jij wel eens in welke maat je het beste breit? Durf jij zelf geschikt garen uit te kiezen voor jouw project? Of ga je veiligheidshalve altijd op zoek naar het exacte garen uit het patroon?
In dit blogbericht…
… geef ik jou tips voor het bepalen van de maat waarin je breit
… leg ik je uit hoe je de garensuggestie uit het patroon kunt gaan vervangen en waarmee je rekening dient te houden om een goede keuze te maken
… leer ik je hoe je de benodigde hoeveelheid garen correct berekent.
... koppel ik de “theorie” meteen aan de praktijk en gebruik ik het patroon van de Ankers Sweater van PetiteKnit als uitgangspunt.
STAP 1: Lees de patrooninfo aandachtig
Breipatronen zijn zo opgebouwd dat ze jou allereerst belangrijke info over het patroon meegeven. Het is belangrijk om deze info goed door te nemen en ze te begrijpen wanneer je zelf een geschikt garen wil gaan uitkiezen voor je project.
Welke patrooninfo vind je op het patroon van de Ankers Sweater:
Maten: XS (S) M (L) XL (2XL) 3XL
Borstomtrek: 92 (96) 102 (106) 116 (126) 136 cm
Lengte: 52 (54) 56 (60) 62 (62) 64 cm
Mouwlengte: 43 (44) 45 (45) 45 (46) 46 cm
NOOT: De bovenstaande afmetingen zijn de afmetingen van het afgewerkte stuk in de betreffende maten. Deze zullen dus iets groter zijn dan jouw lichaamsmaten voor een goede pasvorm
Stekenproef: 20 st x 28 r = 10 x 10 cm in tricotsteek met 4 mm breinaalden
NOOT: Deze stekenproef wordt steeds gebreid in de steek waarin het patroon wordt gebreid. In dit geval wordt de trui voor het grootste deel in tricotstreek gebreid. De stekenproef breien we in tricotsteek.
Naalden:
Rondbreinaalden 4 mm / 40, 60 en 80 of 100 cm
Sokkennaalden: 4 mm (tenzij je de Magic Loop techniek gebruikt)
Materiaal: 400 (400-450) 450 (500) 550 (600) 650 g Sunday by Sandnes Garn (50 g = 235 m) – Hou er rekening mee dat de trui met een dubbele draad wordt gebreid. De opgegeven hoeveelheid garen is de totale hoeveelheid die je nodig hebt.
NOOT: De stekenproef hierboven werd dus gebreid met een dubbele draad Sandnes Garn in tricotsteek met een naald van 4 mm
Werkwijze:Het schouderstuk wordt in het rond gebreid in boordsteek met meerderingen rondom, gevolgd door klassieke raglan-meerderingen wanneer het gedeelte in tricotsteek begint.De mouwen worden aan het einde gebreid, met sokkenbreinaalden of met rondbreinaalden volgens de Magic Loop-techniek. Je hoeft aan het einde enkel de losse draadjes in te stoppen.
De maat bepalen: De maten XS (S) M (L) XL (2XL) 3XL zijn ontworpen voor een borstomtrek van 80-85 (85-90) 90-95 (95-100) 100-110 (110-120) 120-130 cm
De Anker's Sweater voor dames is zo ontworpen dat zijn omtrek ongeveer 6-10 cm groter is dan jouw borstomtrek. (à in het engels = positive ease)
Meet vooraf je borstomtrek om te bepalen welke maat jou het best zal passen. Vb: Indien je borstomtrek 95 cm is dan dien je maat M te breien. Een trui in maat M heeft een borstomtrek van 102 cm en die geeft jou 6-10 cm extra ruimte zoals het ontwerp vraagt.
Word je een beetje duizelig van al deze informatie en heb je totaal geen idee wat je hiermee nu allemaal moet aanvangen? Geen paniek! Ik probeer je nu stap voor stap uit te leggen welke verdere stappen je dient te volgen om jouw project tot een goed einde te brengen.
STAP 2: Ken je lichaamsmaat! Meten is weten 😉
Een gouden tip voor wie zelf kleding maakt is het opmeten van de persoon waarvoor je breit (haakt, naait…) alvorens je aan de slag gaat.
Het kennen van de exacte lichaamsmaten is immers de eerste sleutel op weg naar een succesvol project. Op onderstaande figuur zie je alle belangrijke lichaamsmaten en waar je ze dient op te meten. In dit handige filmpje van Knipmode kun je zien hoe je daarbij te werk gaat
Binnenbeenlengte en lichaamslengte zijn doorgaans minder van belang bij het breien. De bovenwijdte of borstomtrek is dan weer de allerbelangrijkste maat bij het breien van een bovenstuk.
STAP 3: Het bepalen van de maat waarin je gaat breien (of haken of naaien)
Je kent nu jouw maten of de maten van de persoon waarvoor je gaat breien. Met deze info ga je in het patroon op zoek naar de juiste maat.
In het patroon van de Ankers trui word je hierin eigenlijk erg goed begeleid. De meeste PetiteKnit patronen voorzien immers telkens een stukje dat heet “de maat bepalen”. Hierin wordt duidelijk aangegeven tussen welke afmetingen jouw lichaamsmaten dienen te zitten per maat. Men illustreert het zelfs a.d.h.v. een voorbeeld. Er wordt ook steeds aangegeven hoeveel je afgewerkte kledingstuk groter dient te zijn dan je opgemeten lichaamsmaat. Bij de Ankers trui is dat vb. 6 à 10 cm.
Niet alle patronen begeleiden je hierin zo goed. Laten we even het handige rubriekje van PetiteKnit omtrent het bepalen van de maat negeren…
De grootte van je borstomtrek zal eigenlijk bepalen in welke maat je dient te breien. Stel dat je hebt opgemeten dat jouw borstomtrek 107 cm is. We weten ook dat je 6 à 10 cm extra ruimte moet hebben. Dat wil dus zeggen dat je kledingstuk 113 cm à 117 cm borstomtrek dient te hebben. Bij het begin van het patroon vind je de maten en de afmetingen van je afgewerkte kledingstuk per maat. Daar zie ik dat maat XL 116 cm meet. Er is dus 9 cm ruimte t.o.v. mijn gemeten borstomtrek zoals het patroon voorziet. Maat XL is dus de maat waarin ik zal moeten breien. (En ter controle: Als ik ga kijken bij “de maat bepalen” dan zie ik dat je voor een borstomtrek van 100 – 110 cm maat XL dient te breien. En daar valt 107 cm netjes in 😉 )
Indien je een patroon breit waarbij men niet aangeeft hoeveel cm bewegingsruimte je dient te voorzien dan zou ik je toch adviseren om die maat te breien die qua borstomtrek zo’n 2 à 3 cm groter is dan jouw borstomtrek. Te strakke truien zijn immers niet aangenaam om te dragen. Zeker onder de oksels kan dit erg vervelend zijn…
STAP 4: Ik wil ander garen! Hoe maak ik de juiste keuze?
Nu je weet in welke maat je moet gaan breien, kan je ook bepalen hoeveel garen je zal nodig hebben. Je hebt nu ook voldoende info om het geadviseerde garen te vervangen.
Indien we de Ankers trui uit dit voorbeeld zouden breien met het geadviseerde Sandnes Garn – Sunday dan hebben we voor maat XL 550 g garen nodig. Op 50 g Sandnes Garn – Sunday zit 235 m. We hebben dus 11 x 50 g nodig of 11 x 235 m = 2585 m.
NOOT: Wanneer je het geadviseerde garen wil vervangen is het erg belangrijk om de benodigde looplengte te kennen.
Bij de Ankers trui hebben we nu twee opties om het garen te gaan vervangen en dit omdat je de trui met een dubbele draad breit.
- Je breit ook dubbeldraads. Je kan het garen vervangen door een garen met dezelfde kenmerken als Sandnes Garn – Sunday.
- Je breit enkeldraads. In dat geval zul je een dikker garen uit moeten zoeken dat dezelfde stekenverhouding heeft als het patroon (nl. 20 st x 28 rijen) Aangezien de trui in tricotsteek wordt gebreid kan je de stekenverhouding van het patroon probleemloos vergelijken met de stekenverhouding op de wikkel van je garen.
NOOT: Wanneer jouw patroon in een andere steek wordt gebreid, mag je niet zomaar de stekenverhouding van het patroon vergelijken! Bij een patroon met siersteken kan de stekenverhouding afwijken van de stekenverhouding op de wikkel. In dat geval zul je de stekenverhouding vanop de wikkel van het garen uit het patroon moeten opzoeken en is deze stekenverhouding je vertrekpunt in je zoektocht naar een ander garen! Opgelet! Bij garen dat in het patroon dubbeldraads gebreid wordt in een andere steek dan tricotsteek zul je dus sowieso ook best dubbeldraads breien. Je kan de stekenverhouding uit je patroon immers niet gaan vergelijken indien deze niet in tricotsteek werd gebreid. Je hebt dus enkel de info op de wikkel als vergelijkingspunt.
Ikzelf ben heel erg fan van de garenbibliotheek van Ravelry om de eigenschappen van garens op te zoeken. Je vindt er echt alle mogelijke garens en hun eigenschappen terug! Een schat aan info voor wie al eens een garen wil vervangen dus 😉
Terug naar onze Ankers Trui…
Optie 1: We breien dubbeldraads
Laten we er nu eventjes vanuit gaan dat we voor optie 1 gaan. Je kiest dus voor een garen met dezelfde kenmerken als Sandnes Garn Sunday.
Als ik dit garen opzoek in de garenbibliotheek van Ravelry vind ik deze info:
- De stekenverhouding van dit garen is 28 steken in 10 cm.
NOOT: De rijen worden hier niet vermeld maar dit is minder erg want in de meeste patronen drukt men de hoogte uit in cm’s en niet in rijen. Daardoor heb je dus de vrijheid om een rij meer of minder te breien om aan het juiste aantal cm's te komen.
- Verder zien we ook dat het garen met een 3 mm naald wordt gebreid.
- Het garen is een 100% merino garen.
DUS... ons garen moet aan volgende eisen voldoen:
- vereiste 1 = 28 steken in 10 cm (omdat ons breiwerk dezelfde afmetingen zou hebben)
- vereiste 2 = een zacht (deels) wollen garen (voor dezelfde look & feel)
Op zoek naar vereiste 1 = 28 steken in 10 cm en ook naar vereiste 2 = een zacht wollen garen
We zullen dus allereerst op zoek moeten gaan naar een garen dat 28 steken heeft in 10 cm. Je kan “28 steken” ingeven als zoekterm in de zoekbalk. Indien je dit op deze website zou doen, krijg je dit lijstje:
De bovenste resultaten zijn patronen waarin ”28 steken” wordt vermeld. Maar aan het einde zien we ook 3 garens.
Het bovenste van de 3 garens, “Onion Organic Wool + Nettles”, is 4 mm dik en daarom wellicht te dik. We zochten een 3 mm garen, remember ;-) Als je erop klikt zie je dat het 28 rijen in 10 cm heeft waardoor het vermoedelijk ook in de resultaten terecht kwam. Dit is dus geen geschikt garen want het heeft slechts 21 steken in 10 cm
Wanneer ik op Onion Nettle Sock Yarn klik, zie ik dat dit garen 28 steken in 10 cm heeft. Dit garen voldoet dus aan onze eerste vereiste 😊 Het is samengesteld uit 70% wol en 30% brandnetelvezel en er staat ook vermeld dat het garen zacht aanvoelt. Dit garen voldoet dus ook een vereiste 2!
Ook Scheepjes Organicon heeft 28 steken in 10 cm en voldoet hiermee aan onze eerste vereiste. Dit is echter een garen dat voor 100% uit organisch katoen bestaat. Qua samenstelling voldoet het dus niet aan wat we zoeken. Zuiver katoen heeft immers andere eigenschappen dan wol waardoor het resultaat zou kunnen tegenvallen. Zo voelt het vb. zwaarder aan en heeft het soms de neiging om te gaan “hangen”. Ook hoe je garen zich gedraagt eens het gebreid is, is van belang voor het uitkiezen van een geschikt garen!
Indien je dus van plan bent om de Ankers Trui dubbeldraads te breien dan kan je Sandnes Garn Sunday perfect vervangen door Onion Nettle Sock Yarn want het heeft dezelfde stekenverhouding en het zijn beiden zachte wollen garens.
En hoeveel heb ik nodig?
Ik gaf hierboven reeds mee dat het belangrijk is om de benodigde looplengte te kennen wanneer je het geadviseerde garen wil vervangen door een ander garen. (Desondanks drukken de meeste patronen in eerste instantie het benodigde garen in grammen uit.)
Ondertussen hebben we reeds uitgevogeld dat Sunday en Nettle Sock Yarn dezelfde stekenverhouding hebben. O.a. doordat de samenstelling van beide garens verschilt, verschilt ook de looplengte op een bol van 50 g. Sunday heeft 235 m op 50 g. Nettle Sock Yarn heeft er slechts 185 m. Met 550 g Nettle Sock Yarn zal je dus niet voldoende hebben… (want die heeft slechts een looplengte van 2035 m)
Hierboven berekenden we reeds dat je 11 x 235 m = 2585 m nodig hebt voor een XL.
Op een bol Nettle Sock Yarn zit 185 m en dit kan 13,97 keer in 2585 m. Dat wil dus zeggen dat we 14 bolletjes Onion Nettle Sock Yarn zullen nodig hebben voor een XL Ankers Trui. Dat is dus 700 g 😉
Optie 2: We breien enkeldraads
Misschien vind je dubbeldraads breien helemaal niet fijn en wil je deze trui liever enkeldraads breien… Doordat de stekenverhouding van het patroon in tricotsteek werd gemeten, kun je deze stekenverhouding perfect als leidraad gebruiken voor de stekenverhouding van het garen waarnaar je op zoek bent nl. 20 steken x 28 rijen in 10 cm x 10 cm. Voorts vertelt het patroon ook dat we met een 4 mm naald breien. We zoeken dus een garen van ongeveer 4 mm dikte. De vereisten omtrent de zachte wollen samenstelling blijven natuurlijk dezelfde.
Als ik even ga zoeken op deze website op “20 steken en 4 mm” kom ik o.a. terecht bij “Onion Organic cotton + Merino” dat 20 steken x 27 rijen in 10 cm x 10 cm heeft. Het aantal steken in 10 cm is gelijk waardoor het garen dus voldoet aan onze eerste vereiste. Dat er 1 rij minder zit in 10 cm is minder erg omdat de meeste patronen de hoogte in cm’s uitdrukken.
Het garen bestaat voor 50% uit merino en voor 50 % uit organisch katoen. Het is dus een heel zacht garen dat voor de helft uit wol bestaat waardoor de typische eigenschappen van katoen een beetje “geneutraliseerd” worden. Dit garen voldoet dus ook aan de tweede vereiste omtrent de samenstelling en leent zich hierdoor dus ook perfect voor deze trui.
En hoeveel bolletjes heb ik nodig?
Opgelet! Bij het berekenen van het aantal benodigde bollen dien je de nodige looplengte van het oorspronkelijk patroon (2585 m) in twee te delen. Want deze looplengte is immers enkel van toepassing als je dubbeldraads breit. Wanneer je enkeldraads breit, heb je maar de helft hiervan nodig. In dit geval is dat 1292,5 m. We weten dat er 95 m op een bol Onion Organic Cotton + Merino zit. Er kunnen dus 13,6 bollen in 1292,5 m. Je hebt dus 14 bollen nodig voor een XL Ankers Trui.
STAP 5: Ook belangrijk! Controleer jouw stekenverhouding!
Controleer steeds of de vermelde stekenproef in het patroon/ op de wikkel van je garen overeen komt met een stuk van 10 cm x 10 cm dat door jou werd gebreid!
Zelf heb ik de gewoonte om te beginnen breien aan mijn project en eens mijn werk zo’n 12 cm meet, controleer ik het aantal steken in 10 cm. Proeflapjes van 10 cm x 10 cm stroken immers qua stekenverhouding niet altijd met grotere gebreide stukken ervaarde ik reeds.
ANEKDOTE: Onlangs concentreerde ik me eens zodanig op een raglan die uit 3 fasen bestond, dat ik de stekenverhouding vergat te controleren… Toen de romp klaar was, bleek de trui een patattenzak… En ineens begon het te dagen… Ik was mijn stekenverhouding vergeten controleren! Toen ik toch nog even controleerde, kwam ik tot de vaststelling dat ik blijkbaar 2 steken minder in 10 cm had! Soit… ik heb de trui uiteindelijk volledig uitgetrokken
Mocht je opmerken dat de stekenverhouding niet klopt, dan valt het in deze fase nog mee om te moeten herbeginnen.
Heb je een steek te weinig in 10 cm? Brei dan met een naald die 0,5 mm dunner is.
Heb je een steek te veel in 10 cm? Brei dan met een naald die 0,5 mm dikker is.
(Met 0,5 mm compenseer je doorgaans 1 steek 😉 )
STAP 6: BREIEN BREIEN BREIEN MAAR!
Et voilà! Vanaf nu kan jij lekker eigenzinnig doen en breigarenadviezen in de wind slaan à volonté! Je weet nu immers hoe je zelf een goed garen voor jouw patroon kan uitkiezen 😊
En hé, twijfel je toch… mail me gerust om bevestiging te vragen want dat doe ik met plezier!
Succes!
Sofie
Merci!!!!!!!!!!!
Perfecte bruikbare uitleg! Bedankt